Eparchia Wrocławsko-Koszalińska Kościoła Greckokatolickiego w Polsce

PL UA EN

Do 1054 r.

Kościół Greckokatolicki to kościół tradycji wschodniej. Jako jeden z dwudziestu jeden Wschodnich Kościołów Katolickich „sui iuris” jest w pełni autonomiczny i niezależny, lecz jednocześnie trwa w jedności ze Stolicą Apostolską. Ma własne prawo (Kodeks Katolickich Kościołów Wschodnich), strukturę administracyjną, a także długą tradycję sięgającą czasów chrztu Rusi Kijowskiej.

Chrystianizacja Rusi przebiegała od najwcześniejszych czasów chrześcijaństwa. Według przekazów ludowych na tym terenie prowadził działalność misyjną św. Andrzej Apostoł. Początki chrześcijaństwa na tych terenach wiąże się również z osobą biskupa Rzymu – św. Klemensa. Chrześcijaństwo docierało na Ruś przez północne wybrzeża Morza Czarnego, gdzie znajdowały się greckie kolonie. Tu też powstały pierwsze eparchie. W IX w. wśród Słowian działalność misyjną prowadzili święci Cyryl i Metody. Przybyli do Wielkiego Księstwa Morawskiego około 863 r. Nie narzucali Słowianom obcego języka, stworzyli ich własne pismo. Opracowali nowy alfabet dla języka Słowian zwany głagolicą. Przełożyli teksty biblijne i liturgiczne z języka greckiego na słowiański. Dzięki działalności Braci Sołuńskich oraz ich uczniów chrześcijaństwo szerzyło się na zachodnich terenach Rusi. Niektórzy badacze łączą z ich działalnością powstanie pod koniec IX w., bądź na początku X w. pierwszej ruskiej eparchii ze stolicą w Przemyślu.

Przed oficjalnym przyjęciem chrześcijaństwa na Rusi (988 r.) byli tam już chrześcijanie. Prawdopodobnie chrześcijanami byli żyjący w IX w. kijowscy książęta Askold i Dyr. W umowie zawartej pomiędzy ruskim księciem Igorem, a Grekami w 944 r. jest mowa o cerkwi św. Eliasza jaka w tym czasie miała znajdować się w Kijowie. Około 956 r. księżna Olga przyjęła chrzest w Konstantynopolu. Zwróciła się ona do cesarza Ottona I o przysłanie na Ruś kapłanów. Cesarz wysłał bpa Adalberta, który prawdopodobnie w 962 r. przybył do Kijowa. Ruś Kijowska stała się jednak państwem chrześcijańskim za panowania księcia kijowskiego Włodzimierza, który wraz z ludem przyjął chrzest w 988 r. Kościół Kijowski zaczyna się od tego momentu organizować i rozwijać. Były to czasy – przypomnijmy – kiedy chrześcijanie nie byli podzieleni. Dopiero następne wieki przyniosą bolesne doświadczenie podziałów i rozbicia.

Akt chrztu całego narodu stał się wyznacznikiem nowej epoki w historii Rusi Kijowskiej. Książe Włodzimierz wzorując się na cerkiewnym ustawodawstwie Grecji i Bułgarii ułożył regulamin cerkiewny, jaki regulował stosunki państwo – cerkiew. Nastąpił rozkwit kultury chrześcijańskiej, centrum której znajdowało się w Kijowie. Powstał tam monaster kijowsko-peczerski, pobudowano wiele cerkwi. Kronikarz Ditmar Magdeburski pisze, że w 1018 r. w samym Kijowie było około 400 cerkwi. W tym czasie było na Rusi 5 eparchii w: Kijowie, Białogrodzie, Włodzimierzu-Wołyńskim, Czernihowie, Nowogrodzie.

Pomimo tego, że Ruś przyjęła chrześcijaństwo z Bizancjum i znajdowała się pod jej wpływem, Kijów utrzymywał również kontakty z Rzymem. Mamy wzmianki o delegacjach wysyłanych przez jedną jak i drugą stronę. Już w 977 r. jak podaje Litopys Nestora do księcia Jaropołka przybyli posłowie od papieża Benedykta VII. Kolejna delegacja przybyła w 988 r. od papieża Grzegorza V do księcia Włodzimierza Wielkiego. Posłowie przybyli z relikwiami świętych – darem dla chrześcijańskiego władcy. Książęta ruscy z kolei wysyłali swoich posłów.

Na początku drugiego tysiąclecia Ruś obejmowała swoim zasięgiem tereny od wybrzeża Morza Czarnego, aż po ziemie w okolicach dzisiejszej Moskwy. Cały ten olbrzymi teren wchodził w skład Metropolii Kijowskiej. W połowie XII w. zaczęły powstawać nowe eparchie: halicka – 1147/56; uhrowska przed 1230; łucka – 1281. Początkowo na metropolitów Kijowa wybierano samych Greków. Bizancjum w ten sposób dążyło do podporządkowania sobie Cerkwi Kijowskiej. Kandydatów na metropolitów w Kijowie wyznaczał Patriarcha Konstantynopola. Jednak już za panowania księcia Jarosława Mądrego były podejmowane pierwsze próby uniezależnienia się Cerkwi. W 1051 r. wybrano pierwszego ruskiego metropolitę Kijowa – Iłariona.

Close Menu